Tarihi Yapıların Onarımlarında Kullanılacak Horasan Harç ve Sıvalardaki Puzolanik Malzemenin Özelliklerinin Araştırılması
|
Proje Numarası |
İÇTAG – 1674 |
| Destekleyen Kuruluş | TÜBİTAK |
| Proje Yöneticisi | Doç.Dr. Hasan BÖKE |
|
Araştırmacılar |
Doç.Dr. Başak İPEKOĞLU, Yrd.Doç.Dr. Sedat AKKURT, Ar.Gör. Elif UĞURLU |
|
Proje Bütçesi |
18.300.000.000 TL. |
|
Proje Dönemi |
18 ay (Kasım 2002 – Mayıs 2004) |
| Horasan harç ve sıvaları taşıdıkları hidrolik özelliklerinden dolayı tarihi anıtların ve yapıların inşasında kullanılmışlardır. Bu malzemeler kireç ve tuğla tozununun karıştırılmasından elde edilir. Eğer kullanılan tuğla tozu pozzolan özelliği taşıyor ise elde edilen harç ve sıva hidrolik özelliğe sahip olur. Tarihi yapı harçları ve sıvaları bozulma sorunlarından dolayı korumaya ve onarıma ihtiyaç duymaktadır. Koruma ve onarım çalışmalarında kullanılacak yeni harç ve sıvalar özgün harç ve sıvalar ile uyumlu çalışan malzemeler olmalıdır.Onarımlarda kullanılmak üzere hazırlanan horasan harç ve sıvalarında kullanılan günümüz tuğlaları yüksek sıcaklıklarda pişirilmekte, az kil içermekte ve dolayısıyla pozzolan özelliği taşımamaktadır. Bu nedenle bu harçların hazırlanmasında kullanılacak tuğla tozunun seçimi önemlidir.Bu çalışmada, tarihi hamam yapılarından toplanan ve bozulma problemi olmayan horasan harç ve sıvaları incelenmiştir. Harç ve sıva içindeki tuğla tozu karbonatlaşmış kirecin seyreltik hidroklorik asitte çözünmesi ile elde edilmiştir. Elde edilen bu tozların mineralojik kompozisyonları, pişirilme sıcaklıkları ve pozzolanlık dereceleri belirlenmiştir. Aynı analizler günümüz tuğlalarında da gerçekleştirilmiş ve eski örneklerle karşılaştırılmışktır. XRD, SEM, EDX; tuğlaların mineralojik yapılarının ve morfolojilerinin tespitinde kullanılmıştır. DTA tuğlaların pişirilme sıcaklıklarının tespitinde kullanılmıştır. Pozzolanik özellikleri ise, tuğla ile reaksiyona giren kalsiyum iyonlarının zamana göre azalmasının takibi ve yine bu reaksiyon sonucunda ortaya çıkan sodyum ve potasyum iyonlarının belirlenmesi ile gerçekleştirilmiştir.Bu çalışmanın sonunda onarım için hazırlanacak horasan harç ve sıvalarda kullanılacak tuğlalarda aranılan özellikler belirtilmiştir. | |