İzmir’in Tarihi Sinemaları: Belgeleme ve Sözlü Tarih Çalışması

Proje Numarası 2020IYTE0092
Destekleyen Kuruluş BAP
Proje Yöneticisi Dr. Öğr. Üyesi F. Nurşen Kul
Araştırmacı Ar.Gör. Şeyma Sarıbekiroğlu
Proje Bütçesi 14900 TL
Proje Dönemi 01.07.2020-01.07.2022
Projenin amacı, 1970’lere kadar Türkiye’de İstanbul’dan sonra en yüksek açık ve kapalı sinema sayısına sahip kent olan İzmir’deki mevcut ve yıkılmış sinema yapıları ile sinema salonu da içeren yapıların listelenmesi, kent içindeki dağılımlarının haritalandırılması, mevcut yapıların yerinde belgelenmesi; yapılara, (sinema gösterimleri ve dışındaki) kullanımlarına ve zaman içinde geçirdikleri dönüşümlere ilişkin yazılı ve görsel belgelerin arşivlenmesi; yapıldığı tarih itibariyle proje onaylı olanların projelerine ve mimarlarına ulaşılması; eski sinema işletmecisi, çalışanı ve kullanıcıları ile yapılacak sözlü tarih çalışmaları yoluyla İzmir’in sinema mekanlarının tarihini belgelemektir.

Belgeleme çalışmasının ardından sinema mekanlarının mimari ve kullanım özelliklerine göre, yurt içi ve dışındaki örneklerle karşılaştırmalı olarak dönemlemesi yapılacak; sinema mekanlarının coğrafi dağılımlarına göre ortaya çıkış, kullanım, dönüşüm ve yok oluşları bir zaman çizelgesine oturtularak, İzmir kentinin kültür yaşamındaki dönüşümün bir boyutu olarak yorumlanacak; özellikle sözlü tarih çalışmaları ve sinema mekanlarının kullanımlarına ilişkin belgeler üzerinden seçilmiş mekanların bu süreç içindeki işlevi daha ayrıntıda çözümlenecek; ve çalışma sonuçları İzmir’in izleri hızla kaybolmakta olan geçmiş sinema kültürüne ilişkin farkındalık yaratılmasına katkı olarak internet sitesi, yürüyüş rotası, mevcut sinema yapılarına ve yok olmuş olanlardan (Renkli ve Ülkü otobüs duraklarına isim verenler gibi) uygun olanların yerlerine yerleştirilmek üzere hazırlanacak bilgi panoları, broşür, gezici sergi, söyleşi ve film gösterimleri yoluyla kamuyla paylaşılacaktır.

Bu yolla İzmir’in mimarlık kültürünün yeterince iyi ve yaygın bilinmeyen bir boyutuna ilişkin kapsayıcı bilgi ve belge üretilmesi; yok olan sinema mekanları ve kullanımlarına ilişkin ortak belleğin kişilerle birlikte silinmeden kayıt altına alınması; ve farkındalığın artırılması yoluyla mevcut sinema yapıları ve içinde sinema salonu bulunan yapıların korunarak özgün işlevlerinde kullanımlarının sürmesine destek verilmesi amaçlanmaktadır.