Proje Numarası  104M564

Destekleyen Kuruluş TÜBİTAK

Proje Yöneticisi Prof.Dr. Hasan BÖKE

Araştırmacılar Doç.Dr. Funda Tıhmınlıoğlu, Prof.Dr. Başak İpekoğlu, Yrd.Doç.Dr. Aysun Çakan Sofuoğlu, Ar.Gör. Yılmaz Ocak

Proje Bütçesi 78600 YTL.
Proje Dönemi 24 ay (Temmuz 2005 – Temmuz 2007)
Son yıllarda artan hava kirliliği, anıtlardaki mermer malzemelerin bozulmalarını hızlandırmıştır. Bu bozulmaya kirli havada bulunan kükürt dioksit gazı (SO2) yol açmaktadır. Kükürt dioksit gazı mermerin yapısını oluşturan kalsit kristalleri ile (CaCO3) reaksiyona girerek alçı taşını (CaSO4.2 H2O) oluşturmaktadır. Oluşan alçı taşının sudaki çözünürlüğünün kalsit kristallerinden daha fazla olması sonucunda, yağmura açık bölgelerde bulunan anıtlardaki mermerlerinn erozyunu hızlanmaktadır. Eğer anıtlar yağmurdan korunan bir bölgede ise bu oluşum mermer yüzeylerinin bir süre sonra kabuklanmasına ve giderek dökülmesine yol açmaktadır. Oluşan bozulmalar ile ilgili olarak gerek anıtlardan alınan örnekler üzerinde, gerekse laboratuvar koşullarında kirli hava yaratılarak bir çok çalışma yapılmıştır.

Bu çalışmaların yanı sıra, taş yüzeylerinin  polimer filmi ile kaplanarak korunmasına yönelik olarak da birçok çalışma yapılmıştır. Elde edilen sonuçlardan, polimer filmlerin bir süre sonra bozulmayı önleyemediği gibi daha sonra hızlandırdığı da tespit edilmiştir.

Son yıllarda özellikle tıp alanında kullanılan bio bozunur polimerler gerek geriye dönüşür olması, gerekse başka müdahalelere olanak tanıması açısından korumada kullanılacak malzemelerde aranılan en temel  özelliklere sahiptir.  Daha önce yapılan bazı çalışmalarda Poly (L-lactide), ve poly (hydroxybutyrate) gibi bio polimerlerin nem bariyer özelliklerinin  iyi olduğu görülmüştür.  Bu özellikleri göz önüne alarak, projede taş yüzeylerinin bio bozunur polimerler ile kaplanarak hava kirliğinden korunması araştırılacaktır.  Çalışma laboratuvar koşullarında kurulacak gaz odasında yürütülecektir. Çalışmada mermer bloklar ve  polylactide, polyhydroxybutyrate, chitosan  gibi bio polimerler ve/veya  karışımları  kullanılacaktır.  Polimer kaplanmış ve kaplanmamış mermer yüzeylerinde kükürt dioksitin etkisi ile oluşan ürünlerin mineralojik yapıları  XRD ve  FTIR kullanarak belirlenecektir. Mermer yüzeylerinde oluşan ürünlerin miktarları FTIR, İyon kromotografisi  ve Alev fotometresi kullanrak belirlenecektir. Yüzey morfolojilerindeki değişimler ise Taramalı Elektron Mikroskop (SEM) ve Atomik Güç Spektroskopisi (AFM) ile belirlenecektir 

Projenin sonucunda, bio polimerlerin, sahip oldukları özellikleri ile yakın gelecekte korumada kullanılacak ideal malzemeler olacağını beklemekteyiz.